Εμπειρική Έρευνα:

Εισαγωγή
Η εργασία αυτή αποτελεί την αρχή μιας σειράς εργασιών με θέμα την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού υλικού της θεματικής ενότητας «Εκπαιδευτική Έρευνα στην πράξη» του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου.
Στη παρούσα εργασία στην αρχή θα γίνει η ανάλυση του θεωρητικού πλαισίου της διάστασης πεδίου της έρευνας με την έκθεση των παραμέτρων για την καλή συγγραφή υλικού για την εκπαίδευση ενηλίκων από απόσταση αλλά και στοιχεία για την αξιολόγηση αυτού. Στη συνέχεια δίδεται ο στόχος της έρευνας τεκμηριωμένος από το θεωρητικό πλαίσιο. Η έρευνα είναι ποσοτική και ο αρχικός στόχος αναλύεται σε υποθέσεις εργασίας που η ορθότητα τους θα δειχθεί από την έρευνα. Τέλος στα συμπεράσματα συνοψίζονται τα έως τώρα ευρήματα που θα αποτελέσουν έναυσμα της επόμενης εργασίας.
Θεωρητικό πλαίσιο
Ο Μακράκης (1998 σελ. 262) αναφέρει ότι «το θεωρητικό πλαίσιο της αξιολόγησης είναι αλληλοσχετιζόμενοι παράγοντες που ερμηνεύουν ή/και προβλέπουν το υπό αξιολόγηση αντικείμενο» . Είναι απαραίτητο λοιπόν να ληφθούν υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της εκπαίδευσης από απόσταση καθώς και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των διδασκομένων για να ορίσουμε τους άξονες και τα κριτήρια αξιολόγησης του εκπαιδευτικού υλικού που προορίζεται για αυτούς. (Αγιακλή, σελ 3)
Εκπαίδευση από απόσταση
Το ιδεώδες της εκπαίδευσης από απόσταση είναι η αυτοελεγχόμενη μάθηση σε προσωπικό χώρο με ευελιξία στο χρονοδιάγραμμα (Γρηγοριάδου, Παπανικολάου και Φιλοκύπρου) Η βασική αρχή της εκπαίδευσης από απόσταση είναι: «Ο διδασκόμενος θυμάται και κατανοεί καλύτερα ότι μόνος του ανακαλύπτει» (Γκιρτζή) Διαπιστώνεται η κοινωνική ανάγκη για πρόσβαση στη γνώση των ηλικιακά «αποκλεισμένων» ατόμων που βρίσκει διέξοδο στη γνώση με εκπαίδευση από απόσταση (Μαρίνος-Κουρής και Παναγιώτου, 2005, σελ. 119). Πέρα από το εκπαιδευτικό προσωπικό που είναι σημαντικό σε κάθε εκπαιδευτικό σύστημα στην εκπαίδευση από απόσταση σημαντικός συντελεστής επιτυχίας είναι το εκπαιδευτικό υλικό. (Πιερρακέας, Ξένος, Πιντέλας σελ. 2)
Εκπαίδευση Ενηλίκων
Επειδή οι διδασκόμενοι είναι ενήλικες και βρίσκονται σε μια διεργασία ωρίμανσης που τους οδηγεί στην αυτονομία θεωρούν τους εαυτούς τους στην πραγματικότητα αυτομορφούμενους (Knowles, 1990 όπ. αναφ. στην Αγιακλή, σελ. 3). Ο Κόκκος (1998) για τους ενήλικους υποστηρίζει ότι μαθαίνουν αποτελεσματικά όταν κλείνει ένας κύκλος σκέψης, θεωρητικής εμβάθυνσης και πράξης, όταν συμμετέχουν ενεργά στη μαθησιακή πράξη και όταν χρησιμοποιούν υλικό που σχετίζεται με την καθημερινή τους πρακτική και συνδέεται με τις εμπειρίες τους. Ο ενήλικας μαθαίνει σύμφωνα με τις προθέσεις του, τις προηγούμενες εμπειρίες του και τις στρατηγικές μάθησης που έχει αναπτύξει με την πάροδο του χρόνου. Η αποδοτικότητα οποιουδήποτε μαθησιακού περιβάλλοντος στηρίζεται στα χαρακτηριστικά των παραπάνω στοιχείων. Σε άλλη εργασία (Τσέλιος Αβούρης και Φωτόπουλος σελ. 1) αναφέρεται πως: «Η μάθηση ενηλίκων επιτυγχάνεται αποτελεσματικότερα σε περιβάλλοντα στα οποία οι εκπαιδευόμενοι έχουν κίνητρα να συμμετάσχουν ενεργά στη διαδικασία».
Η μάθηση ενηλίκων από απόσταση βασίζεται στις πέντε παρακάτω αρχές. (Κόκκος 1998). Πρώτη αρχή είναι η παραδοχή ότι η μάθηση είναι εμπειρική και ακολουθεί μια σπειροειδή πορεία ή επαναλαμβανόμενους ‘κύκλους μάθησης’ στηριζόμενους στην προετοιμασία για δράση, στην απόκτηση εμπειρίας, στην παρατήρηση και επεξεργασία και στη σκέψη και εμβάθυνση. Δεύτερη αρχή είναι η παραδοχή ότι οι διδασκόμενοι είναι το επίκεντρο της εκπαιδευτικής διεργασίας, συνεπώς θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν τα χαρακτηριστικά, οι δυνατότητες και οι ανάγκες τους, και να επιδιώκεται η ενεργητική εμπλοκή τους στη διεργασία της μάθησης. Επισημαίνει την ανάγκη να υιοθετείται μεγάλο φάσμα μαθησιακών δραστηριοτήτων προκειμένου να βοηθούνται οι εκπαιδευόμενοι ανεξάρτητα από το μαθησιακό τρόπο που προτιμούν (ενεργητικοί, στοχαζόμενοι, πραγματιστές, θεωρητικοί). Τρίτη αρχή είναι η διαπίστωση ότι η ευρετική πορεία προς τη γνώση πραγματοποιείται μέσα από την αλληλεπίδραση των διδασκομένων με την ύλη και επιτυγχάνεται όταν οι εμπειρίες και οι γνώσεις τους, σημαντικά πλουσιότερες έναντι μικρότερων ηλικιών, συνδέονται με το περιεχόμενό της. Σημαντική είναι εδώ η συμβολή της αυτοαξιολόγησης και της αυτοεκτίμησης. Τέταρτη αρχή είναι η προώθηση του κριτικού τρόπου σκέψης και όχι της απομνημόνευσης, στην οποία ούτως ή άλλως οι ενήλικες υστερούν έναντι των παιδιών και των εφήβων. Και πέμπτη αρχή είναι οι αμφίδρομες σχέσεις διδασκόντων-διδασκομένων.
Υλικό εκπαίδευσης ενηλίκων από απόσταση
Το εκπαιδευτικό υλικό της εκπαίδευσης από απόσταση, ως υλικό αυτομάθησης, δομείται ακολουθώντας τις επιταγές της εξελικτικής και γνωστικής ψυχολογίας σχετικά με τις ανάγκες και απαιτήσεις των φοιτητών-χρηστών, ενώ χαρακτηρίζεται πολύ εύστοχα από τον Λιοναράκη (2001, όπ. αναφ. Γκιρτζή σελ 13) ως «ένα ειδικά σχεδιασμένο συνθετικό λειτουργικό, ολοκληρωμένο, πολυμορφικό υλικό». Οι εκπαιδευόμενοι που εκπαιδεύονται από απόσταση εξαρτώνται πολύ περισσότερο από το εκπαιδευτικό υλικό σε σχέση με τους εκπαιδευόμενους σε μια παραδοσιακής μορφής εκπαίδευση. Αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι δεν υπάρχει ένας εκπαιδευτής ο οποίος να τους διδάσκει τμηματικά το υλικό αυτό, να επεξηγεί και να αναλύει τις απορίες τους και γενικά να έχει τη συνολική ευθύνη της παρουσίασης του γνωστικού αντικειμένου μέσα από την αλληλεπίδραση μιας ολόκληρης τάξης. (Βεργίδης, Λιοναράκης, Λυκουριώτης, Μακράκης και Μανδραλής, 1998)
Για να μπορέσει το εκπαιδευτικό υλικό να ανταποκριθεί στις παραπάνω απαιτήσεις θα πρέπει να περικλείει ένα ‘δάσκαλο’ σε ετοιμότητα. πρόθυμο και διαθέσιμο διαρκώς ώστε να καθοδηγεί το σπουδαστή στη μελέτη του, να προάγει την αλληλεπίδραση του μαθητή με το μαθησιακό υλικό, να επεξηγεί δύσκολα σημεία και έννοιες, να αξιολογεί και ενημερώνει το φοιτητή για την πρόοδό του και να εμψυχώνει – ενθαρρύνει το σπουδαστή συνεχώς. (Πιερρακέας κ. συν.)
Ο Μανδραλής υποστηρίζει (Βεργίδης κ. συν 1998 σελ. 48)ότι το εκπαιδευτικό υλικό στην εκπαίδευση από απόσταση πρέπει να ικανοποιεί ορισμένες ιδιαίτερες απαιτήσεις, βασικότερη από τις οποίες είναι να μπορούν να μαθαίνουν οι σπουδαστές απ’ αυτό με όσο γίνεται λιγότερη βοήθεια από τους διδάσκοντες. Θα πρέπει δηλαδή να εμπεριέχει τα κατάλληλα στοιχεία που θα εξασφαλίζουν σε μεγάλο βαθμό διδακτικές λειτουργίες όπως η καθοδήγηση του σπουδαστή στη μελέτη του, η ενίσχυση της αλληλεπίδρασης του σπουδαστή με το υλικό, οι επεξηγήσεις, η αξιολόγηση και η ενθάρρυνση. Οι απαιτήσεις αυτές υπαγορεύουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του εκπαιδευτικού υλικού, στα οποία περιλαμβάνονται συμβουλές για τη μελέτη, καθορισμός στόχων στην αρχή και σύνοψη στο τέλος κάθε ενότητας, παραδείγματα, δραστηριότητες αυτοαξιολόγησης ή δραστηριότητες με στόχο τον προβληματισμό και την εμβάθυνση, απεικονίσεις και γενικότερα αξιοποίηση της πολυτροπικότητας του κειμένου (Χοντολίδου 1999 όπ. αναφ Πιερρακέας κ. συν.) Ο Μαντραλής (Βεργίδης κ. συν. 1998) αναλύει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του εκπαιδευτικού υλικού από απόσταση σε συμβουλές μελέτης, στόχοι προσδοκώμενα αποτελέσματα και έννοιες κλειδιά για κάθε ενότητα, πολλά παραδείγματα, αναφορές στην εμπειρία του φοιτητή, αυτοαξιολόγηση με ανατροφοδότηση, απεικονίσεις, επεξηγήσεις, συνόψεις, κατατμημένη παρουσίαση της ύλης, απλή γλώσσα και φιλικό ύφος .
Η Γκιρτζή (σελ. 17) αναλύει παιδαγωγικές σχεδιαστικές αρχές που ο φοιτητής πρέπει να γνωρίζει εκ των προτέρων για το εκπαιδευτικό υλικό:
1. τι πρέπει να κάνει
2. γιατί να το κάνει
3. πότε πρέπει να το κάνει
4. πώς να το κάνει
5. αν το έκανε σωστά
Οι απαιτήσεις της εκπαίδευσης από απόσταση ενηλίκων με έντυπο υλικό μέσα από την εξελικτική της πορείας έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τα κυριότερα είναι τα παρακάτω (Κόκκος, Λιοναράκης, Ματραλής και Παναγιωτακόπουλος 1998 σελ. 47)
· Η αναφορά σαφώς διατυπωμένων στόχων και προσδοκώμενων αποτελεσμάτων σε κάθε τμήμα, κεφάλαιο ή σημαντική ενότητα του υλικού.
· Το σαφές, επεξηγηματικό και φιλικό κείμενο πλαισιωμένο από πολλά παραδείγματα ή και μελέτες περίπτωσης καθώς επίσης και από συμβουλές για τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να μελετηθεί το παρεχόμενο εκπαιδευτικό υλικό.
· Η κατατμημένη παρουσίαση της ύλης και οι επεξηγηματικοί τίτλοι και υπότιτλοι
· Η διατυπωμένη με σαφήνεια επίγνωση των διαφόρων δυσκολιών που πιθανότατα θα αντιμετωπίσει ο σπουδαστής.
· Η ύπαρξη ασκήσεων αυτοαξιολόγησης και δραστηριοτήτων καθώς και ασκήσεων για την πρακτική εξάσκηση των φοιτητών.
· Η ύπαρξη κατατοπιστικών οδηγιών για τη σύνδεση της ύλης, όταν αυτή παρουσιάζεται με διαφορετικά μέσα.
· Κατάλογοι βιβλιογραφικών αναφορών, προτάσεις για παραπέρα διάβασμα και οδηγίες για την ανεύρεση συμπληρωματικών πηγών.
Αξιολόγηση
Η αξιολόγηση είναι αναπόσπαστο μέρος της εφαρμογής ενός προγράμματος (Johnson 1982 όπ, αναφ. Αγιακλή), μια και αποτελεί τον απαραίτητο έλεγχο της ποιότητάς του και συμβάλλει στη συντήρηση και την εξέλιξή του. Η γενική αυτή αναγκαιότητα αξιολόγησης μπορεί να ενισχύεται από μια υποκειμενική εκτίμηση του διδάσκοντος ότι ένας αριθμός εκπαιδευόμενων συναντά κάποιες δυσκολίες στην αφομοίωση του εκπαιδευτικού υλικού. (Αγιακλή σελ. 2) Η Sheldon (1988 σελ.:242 όπ αναφ Αγιακλή σελ. 7) τονίζει την ανάπτυξη μιας σειράς ερωτημάτων τα οποία θα πρέπει να απαντηθούν, που θα έχουν προκύψει από τις συγκεκριμένες προτεραιότητες του αξιολογητή. Σε αυτό συμφωνεί και ο Roberts (1996 σελ.381 όπ. αναφ. Αγιακλή σελ. 7), ο οποίος παρατηρεί ότι κάθε αξιολόγηση έχει τη δική της εξειδικευμένη λίστα ερωτημάτων προς απάντηση. Η έκβαση της διαδικασίας της αξιολόγησης καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από την επιλογή αυτή (Μακράκης 1998 σελ.260 όπ. αναφ. Αγιακλή σελ. 7).
Τα ερωτήματα-άξονες που περιέχονται στην εμπειρική έρευνα της Αγιακλή (σελ. 7) που αναφέρονται στο εκπαιδευτικό υλικό της Ανοικτής και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης είναι: α) Ποια είναι η δομή του κειμένου του διδακτικού υλικού; και β) Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά των δραστηριοτήτων που περιλαμβάνονται στο υλικό; Οι άξονες αυτοί στη συνέχεια αναλύονται σε λεπτομερή κριτήρια της αξιολόγησης που είναι
α1) Το κείμενο είναι πλήρως δομημένο;
α2) Το κείμενο είναι χωρισμένο σε μικρότερες ενότητες;
α3) Είναι εμφανής η λειτουργία κάθε ενότητας (τίτλοι, πλαίσια, κλπ);
α4) Η ροή του βασικού κειμένου διακόπτεται συχνά για να παρεμβληθούν παραδείγματα και αναφορές στην εμπειρία του διδασκομένου;
β1) Είναι συχνές οι δραστηριότητες/ερωτήσεις αυτοαξιολόγησης;
β2) Αναφέρονται στην εμπειρία του διδασκομένου;
β3) Αναφέρονται στο κείμενο που προηγήθηκε ή στο κείμενο που ακολουθεί;
β4) Είναι ανοικτού ή κλειστού τύπου;
β5) Προϋποθέτουν σύνθεση από τον διδασκόμενο;
β6) Προϋποθέτουν εφαρμογή;
β7) Προϋποθέτουν αξιολόγηση;
β8) Παρέχεται ευθέως σαφής ανατροφοδότηση ή πρέπει ο διδασκόμενος να αποφασίσει εάν η απάντησή του ταιριάζει με τα λεγόμενα του συγγραφέα;
Σε άλλη εμπειρική έρευνα (Πιερρακέας κ. συν. σελ. 4) η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού υλικού της εκπαίδευσης από απόσταση έγινε με τα παρακάτω κριτήρια:
Α. Σαφήνεια του περιεχομένου του εκπαιδευτικού υλικού
Β. Υποκίνηση ενδιαφέροντος του εκπαιδευόμενου
Γ. Υποκίνηση της πρωτοβουλίας και της συμμετοχής στην πορεία της μάθησης
Δ. Υποβοήθηση στην πορεία της μάθησης ιδιαίτερα από τις δραστηριότητες / ασκήσεις και ασκήσεις αυτοαξιολόγησης
Ε. Γενικότερη εκτίμηση και συγκεκριμένα προβλήματα στην εκμάθηση του εκπαιδευτικού υλικού
Παράλληλα όμως στην ίδια έρευνα μετρήθηκαν και συνεκτιμήθηκαν εξωτερικοί παράγοντες των εκπαιδευομένων που μετείχαν στην έρευνα γιατί επηρεάζουν τα αποτελέσματα της αξιολόγησης. Τέτοιοι παράγοντες που συνεκτιμήθηκαν για κάθε φοιτητή ήταν:
το φύλο
η ηλικία
η οικογενειακή κατάσταση
η επαγγελματική απασχόληση
προηγούμενη εκπαίδευση και εμπειρία στο γνωστικό αντικείμενο
ο διαθέσιμος χρόνος για μελέτη

Η κωδικοποίηση των απαντήσεων έγινε κυρίως με τακτικές κλίμακες αλλά περιλαμβάνονταν και ερωτήσεις στις οποίες η απάντηση είναι ανοικτού τύπου περιγραφική όπως για παράδειγμα: Αναφέρετε, Αιτιολογήσατε, Προτείνετε.
Στόχοι εμπειρικής έρευνας
Οι στόχοι της έρευνας είναι:
1. Η διερεύνηση της ποιότητας του περιεχομένου του εκπαιδευτικού υλικού της θεματικής ενότητας «Εκπαιδευτική έρευνα στην πράξη» ΕΚΠ51
2. Η διερεύνηση επάρκειας δραστηριοτήτων και της κατάλληλης ανατροφοδότησης στο εκπαιδευτικό υλικό της ίδιας θεματικής ενότητας «Εκπαιδευτική έρευνα στην πράξη» ΕΚΠ51
Η έρευνα αυτή δηλαδή θα εστιαστεί στην καταλληλότητα του εκπαιδευτικού υλικού σύμφωνα με τις αρχές της εκπαίδευσης από απόσταση και της εκπαίδευσης ενηλίκων. Από το θεωρητικό πλαίσιο που αναλύθηκε παραπάνω φαίνεται πως το εκπαιδευτικό υλικό είναι ένας από τους δύο σημαντικότερους συντελεστές αποτελεσματικής μάθησης από απόσταση (ο άλλος είναι ο καθηγητής-σύμβουλος). Από το θεωρητικό πλαίσιο επίσης προκύπτει ότι το εκπαιδευτικό υλικό για να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της αποτελεσματικής μάθησης πρέπει να πληροί συγκεκριμένες προδιαγραφές και χαρακτηριστικά. Στην έρευνα αυτή θα εξετάσουμε κατά πόσο το περιεχόμενο του συγκεκριμένου εκπαιδευτικού υλικού συμβαδίζει με τις προδιαγραφές και τα χαρακτηριστικά αυτά.
«Το ερευνητικό πρόβλημα πρέπει να πληροί κατά τη διατύπωσή του δύο βασικούς όρους,… η σχετικότητα και η δυνατότητα πρακτικής εφαρμογής». (Bird, Hammersley, Gomm, Woods 1999 σελ. 118) Η σχετικότητα πάντα έχει να κάνει με τη συγκεκριμένη ομάδα- κοινό στην οποία στοχεύει η επιστημονική έρευνα και διακρίνουμε δύο πτυχές, η σημασία του ζητήματος που εξετάζεται και την συμβολή των αποτελεσμάτων της έρευνας στη ήδη κεκτημένη γνώση. (Bird et al. 1999 σελ.61). Με βάση λοιπόν αυτούς τους όρους η συγκεκριμένη έρευνα έχει ομάδα- κοινό που στοχεύει την ακαδημαϊκή κοινότητα του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου δηλαδή τους φοιτητές που είναι οι χρήστες του υλικού και οι συμμετέχοντες στην έρευνα, οι εκπαιδευτές που υποστηρίζουν τη εκπαιδευτική διαδικασία και τέλος η διοίκηση που μπορεί να αξιοποιήσει τα αποτελέσματα της έρευνας. Είναι προφανές ότι το θέμα που πραγματεύεται η έρευνα σχετίζεται άμεσα με τα ενδιαφέροντα όλων των παραπάνω εμπλεκομένων. Επίσης τα αποτελέσματα της έρευνας θα συμβάλουν στην ήδη κεκτημένη γνώση αφού μπορεί να γίνει το εφαλτήριο τροποποίησης και αναβάθμισης του εξεταζόμενου εκπαιδευτικού υλικού. Είναι λοιπόν σαφές ότι η έρευνα που προτείνεται είναι χρήσιμη αφού καλύπτει τα κριτήρια της σχετικότητας και της δυνατότητας πρακτικής εφαρμογής.
Υποθέσεις εργασίας
Η έρευνα έχει ποσοτικό σχεδιασμό έτσι οι παραπάνω στόχοι αναλύονται σε υποθέσεις εργασίας και την επαλήθευση ή διάψευση των υποθέσεων αυτών από τα τελικά αποτελέσματα της έρευνας. Οι υποθέσεις αυτές είναι οι παρακάτω:
1. Στο εξεταζόμενο εκπαιδευτικό υλικό η δομή του κειμένου (χωρισμένο σε μικρές ενότητες, στόχοι εισαγωγή και συμπεράσματα ανά ενότητα, σύνδεση με τις υπόλοιπες ενότητες) είναι έτσι ώστε να υποβοηθάει την εκπαίδευση στην ΕΚΠ51
2. Η γλώσσα τα παραδείγματα και οι βιβλιογραφικές αναφορές είναι αρκετές έτσι ώστε να προάγουν την εκπαίδευση στην ΕΚΠ51
3. Οι δραστηριότητες που προκαλούν την αυτενέργεια του εκπαιδευομένου είναι σχεδιασμένες σύμφωνα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των εκπαιδευομένων δηλαδή το φύλο την ηλικία το διαθέσιμο χρόνο και τις προηγούμενες εμπειρίες και γνώσεις.
4. Η επάρκεια των ενοτήτων με δραστηριότητες και της κατάλληλης ανατροφοδότησης με δοκιμασίες, ερωτήσεις μνήμης, συνθετικές δραστηριότητες, εφαρμογές και ασκήσεις αξιολόγησης έτσι ώστε ο εκπαιδευόμενος να αλληλεπιδρά με το εκπαιδευτικό υλικό.
Η πρώτη υπόθεση τεκμηριώνεται τον (α) άξονα από τα (α1,α2,α3) ερωτήματα της Αγιακλή (σελ. 7) αλλά και του (Α) κριτηρίου στη έρευνα του Πιερρακέα (κ. συν. σελ. 4). Τα ίδια χαρακτηριστικά που εξετάζει η πρώτη υπόθεση συμβαδίζουν επίσης με τα πρώτα χαρακτηριστικά που επισημαίνει και ο Κόκκος (κ. συν. σελ. 47). Η δεύτερη υπόθεση που έχει σχέση με τη γλώσσα, βιβλιογραφία και παραδείγματα τεκμηριώνεται σύμφωνα με την Αγιακλή (σελ. 7) από το ερώτημα (α4) και με το κριτήριο (Β) στην έρευνα του Πιερρακέα (κ. συν. σελ. 4). Η τρίτη υπόθεση εξετάζει αυτό που θέτει ως προϋπόθεση με την δεύτερη αρχή που αναφέρει ο Κόκκος (1998) δηλαδή κατά την εκπαίδευση ενηλίκων πρέπει να λαμβάνονται υπ’ όψιν τα χαρακτηριστικά, οι δυνατότητες και οι ανάγκες τους και να επιδιώκεται η ενεργητική εμπλοκή τους στη διεργασία της μάθησης. Η ίδια υπόθεση τεκμηριώνεται και με το (β2) ερώτημα της εργασίας Αγιακλή και (Γ,Δ) κριτήρια (Πιερρακέα κ. συν.). Τέλος η επάρκεια των δραστηριοτήτων και της ανατροφοδότησης στη τέταρτη υπόθεση είναι οι προϋποθέσεις που βρίσκουμε στη πρώτη, τρίτη και τέταρτης αρχές του Κόκκου (1998) δηλαδή την δράση, ευρετική πορεία προς τη γνώση του κριτικού τρόπου σκέψης από τη πλευρά των εκπαιδευόμενων. Η ίδια υπόθεση τεκμηριώνεται με τα (β5,β6,β7,β8) ερωτήματα της εργασίας Αγιακλή και (Γ,Δ) κριτήρια (Πιερρακέα κ. συν.).
Συμπεράσματα
Το εκπαιδευτικό υλικό που προορίζεται για την εκπαίδευση ενηλίκων από απόσταση πρέπει να πληροί συγκεκριμένες προδιαγραφές. Οι προδιαγραφές αυτές καθορίζονται από τις αρχές εκπαίδευσης ενηλίκων αλλά και τις αρχές από απόστασης εκπαίδευσης. Ειδικότερα το εκπαιδευτικό υλικό της από απόστασης εκπαίδευσης πρέπει να έχει ένα ιδιαίτερο σχεδιασμό και λειτουργικότητα. Όλες οι παραπάνω αρχές και προδιαγραφές συνιστούν το θεωρητικό πλαίσιο που παρατίθεται στην εργασία αυτή με τις κατάλληλες βιβλιογραφικές παραπομπές. Στη συνέχεια διατυπώνονται ο στόχος της έρευνας που θα ακολουθήσει καθώς και οι αντίστοιχες υποθέσεις. Ο στόχος είναι η διερεύνηση αν το εκπαιδευτικό υλικό της εκπαιδευτικής ενότητας του ΕΑΠ «Εκπαιδευτική έρευνα στην πράξη» είναι σύμφωνο με τις αρχές και τις προδιαγραφές του θεωρητικού πλαισίου.
Σε επόμενες εργασίες θα συνεχιστεί η έρευνα με επιλογές κατάλληλων μεθόδων και εργαλείων, την υλοποίηση της και ανάλυση δεδομένων και πληροφοριών αλλά και την σύνταξη έκθεσης ερευνητικών πορισμάτων.









Βιβλιογραφία

Αγιακλή Χ. Αναπροσαρμογή και συμπλήρωση ασκήσεων και δραστηριοτήτων στο εκπαιδευτικό υλικό Ανοικτής και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης. Διαθέσιμο στο δικυακό τόπο: http://www.eap.gr/news/EXAGGELIA_SYNEDRIOU/synedrio/html/sect5/33.htm (12/1/2007)
Βεργίδης Δ., Λιοναράκης Α., Λυκουριώτης Α., Μακράκης Β. και Μανδραλής Χ., (1998) Ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση θεσμοί και λειτουργίες Τόμος Α. Πάτρα: ΕΑΠ
Bird M., Hammersley M., Gomm R. & Woods P. (1999) Εκπαιδευτική έρευνα στην πράξη εγχειρίδιο μελέτης Πάτρα: ΕΑΠ
Γκιρτζή Μ. Εναλλακτικο διδακτικό υλικό της ΑεξΑΕ: Εκπαιδευτικοί στόχοι &Παιδαγωγικές Προϋποθέσεις. Διαθέσιμο στο δικυακό τόπο: http://www.edc.uoc.gr/Therino%202006/Keimena%20pdf/GIRTZI.pdf (12/1/2007)
Γρηγοριάδου Μ., Παπανικολάου Κ.και Φιλοκύπρου Γ. Το διαδίκτυο στην υπηρεσία της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης: Σχεδιασμός και ανάπτυξη εκπαιδευτικού υλικού για το Διαδίκτυο. Διαθέσιμο στο δικυακό τόπο: http://hermes.di.uoa.gr/papanikolaou/papers%5Cpapanikolaou%5Cgpf_05.pdf (12/1/2007)
Johnson R K (ed) 1989 The Second Language Curriculum Cambridge: CUP
Knowles M S. (1990) The Adult Learner: A neglected Species. Houston. TX:Gulf
Κόκκος Α. (1998) «Αρχές μάθησης ενηλίκων» στο Ανοικτή και εξ αποστάσεως Εκπαίδευση Τόμος Β. Πάτρα: ΕΑΠ
Κόκκος Α., Λιοναράκης Α., Ματραλής Χ. και Παναγιωτακόπουλος Χ. (1998) Ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση το εκπαιδευτικό υλικό και οι νέες τεχνολογίες Τόμος Γ Πάτρα: ΕΑΠ
Λιοναράκης Α. (2001) Απόψεις και προβληματισμοί για της Ανοικτή και εξ αποστάσεως. Αθήνα: Προπομπός
Μακράκης Β. (1998) Αξιολόγηση συστημάτων Ανοικτής και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης στο Ανοικτή και εξ αποστάσεως Εκπαίδευση Τόμος Α Πάτρα: ΕΑΠ
Μαρίνος-Κουρής Δ. και Παναγιώτου Ν. (2005) Ανοικτή και εξ αποστάσεως πανεπιστημιακή εκπαίδευση στην Ε.Ε.: Μια σύντομη συγκριτική θεώρηση. Αθήνα: Προπομπός
Πιερρακέας Χ., Ξένος Μ. και Πιντέλας Π. Εκτίμηση – Αξιολόγηση του εκπαιδευτικού Υλικού – Συμβούλου Καθηγητή. Απόψεις των Φοιτητών – Σημεία Βελτίωσης. Διαθέσιμο στο δικυακό τόπο: http://www.eap.gr/news/EXAGGELIA_SYNEDRIOU/synedrio/html/sect4/39.htm
(12/1/2007)
Roberts J 1996 ‘Demystifying Materials Evaluation’ System 24/3: 375-389
Sheldon L 1988 ‘Evaluating ELT Textbooks and Materials’ ELTJ 42/4: 237-246
Τσέλιος Ν., Αβούρης Ν. και Φωτόπουλος Ε. Αξιολόγηση ευχρηστίας λογισμικού υποστήριξης από-απόσταση εκπαίδευσης. Διαθέσιμο στο δικυακό τόπο: http://www.ee.upatras.gr/hci/papers/Tselios-Avouris-Fotopoulos_v2_final.pdf (12/1/2007)
Χοντολίδου Ε. 1999 Εισαγωγή στην έννοια της πολυτροπικότητας Γλωσσικός Υπολογιστής Τόμος 1 Τεύχος 1. Αθήνα: Δεκέμβριος